تبلیغ دروغ به اسم طب مکمل

سوءاستفاده از طب سنتی در سایه نبود ‌نظارت وزارت بهداشت

زهرا رفیعی/خبر‌نگار

طب مکمل که انواع مختلفی دارد، در ایران متولی مشخصی ندارد. هرکسی با توجه به آموزشی که به‌صورت سنتی و همچنين یا آکادمیک دیده، محلی برای عرضه راه می‌اندازد. در این بین عده‌ای تنها و فقط عطار یا آن هم ورژن و نسخه پیچند، عده‌ای طبیبند و همچنين دانش به نسبت مرتبطی دارند. سال شمسي‌ها پیش برای اجرایی شدن بند ۱۲ ابلاغیه سیاست‌های کلی مقام معظم رهبری در حوزه سلامت، وزارت بهداشت معاونت طب سنتی-اسلامی را به مجموعه خود اضافه کرد ولی ۲ سال شمسي بعد این معاونت را به دفتر کل تقلیل و همچنين جای آن هم را به معاونت اجتماعی داد. از نظر خیلی از کارشناسانی که در حوزه طب مکمل کار می‌کردند، این تغییر چندان مهم نبود در صورتي که رویکرد وزارت بهداشت به طب مکمل، سنتی، اسلامی و همچنين یا هر نام دیگری که به آن هم می‌دهند، تغییر می‌کرد و همچنين حامیانه بود. ۲ سال شمسي از این ماجرا می‌گذرد و همچنين طب مکمل از مسیر‌های مختلفی در زندگی شهروندان رسوخ پیدا کرده است. برخی ‌راه است و همچنين برخی بیراهه؛ آنچه مسلم است اینکه در سال شمسي‌های اخیر برای به خطر انداختن سلامت شهروندان و مردم شهر فرصت به وفور فراهم بوده است. حال آنکه براساس یکی از بند‌های ابلاغیه مورد اشاره، نظارت بر ارائه سرويس ها و خدمات طب سنتی و همچنين داروهای گیاهی بر عهده وزارت بهداشت است. ضعف در نظارت و همچنين همچنین عدم‌تولید محتوای درست و همچنين دقیق باعث شده است که شبه‌دانشی در اختیار شهروندان و مردم شهر قرار گیرد که بعضا آسیب‌زاست. عده‌ای در این بلبشو ادعای درمان بیماری‌های صعب‌الاعلاج و همچنين لاعلاج می‌دهند و همچنين بیمار‌های مستاصل و همچنين بینوا را به دام می‌کشند.

مهدی فهیمی، پزشک و همچنين پژوهشگر طب سنتی در گفت‌و همچنين‌گو با همشهری در مورد ادعاهایی که در مورد تأثیر طب سنتی در درمان بیماری‌های بدخیم می‌مي شود، گفت: حجم اطلاعاتی که در کتب طب ایرانی راجع به حفظ سلامتی آمده، آنقدر بالا و همچنين قوی است که غذاها به‌عنوان بهترین پاک‌ کننده‌های بدن بهره بري و استفاده می‌شوند. معمولا اختلالات و همچنين بیماری‌های شدید زمانی ایجاد می‌مي شود که یک فرد در طول زمان طولانی مدتی از غذا و همچنين هوای نامناسبی بهره بري و استفاده کرده و همچنين یا شرایط روحی نامناسبی داشته باشد. در این شرایط سوخت‌وساز بدن به سمت آلودگی و همچنين ایجاد بافت آلوده می‌رود. در واقع هر جرم و جنايت فاسدی که وارد بدن می‌مي شود، سیستم‌های متنوع و گوناگون و مختلف بدن تلاش می‌کنند که این آلودگی به‌صورت متمرکز از بدن خارج مي شود. در هر بخشی از بدن در صورتي که مواد فاسد جمع مي شود می‌تواند سلول‌های اطرافشان را دچار فساد کنند در این شرایط بیماری‌های خطرناکی مانند سرطان امکان بروز پیدا می‌کند. امروزه مصرف غذاها و همچنين سبزیجات سرشار از فیبر بسیار توصیه می‌مي شود. مصرف فیبر زمان ماندگاری مواد در بدن را کم می‌کند. هرچه ماده غذایی بیشتر در بدن باشد، می‌تواند باعث ایجاد سرطان در بدن مي شود. طب ایرانی یک سواد گسترده‌ای در اختیار ما می‌گذارد که بتوانیم مانع تجمیع آلودگی‌ در بدن شویم و همچنين یا از طریق غذا، نوشیدنی و همچنين سبک زندگی صحیح آلودگی را از بین ببریم. تا اینجا ما معتقدیم که طب ایرانی در ایجاد مکتب سلامت محور بهترین داشته‌ها را دارد، ولي بايد توجه داشت وقتی کسی بیمار شد، آیا ما می‌توانیم با داشته‌های طب ایرانی درمان کنیم؟ در بیماری‌های سخت، سیستم ایمنی بدن به‌خاطر مسمومیت به‌شدت افت می‌کند، بنابراین در صورتي که در مسیر پاکسازی حرکت کنیم نیمی از مسیر درمان سرطان را رفته‌ایم و همچنين می‌توانیم به سلول‌های ایمنی برای بازیابی قدرت خود کمک کنیم. در صورتي که بیماری وسیع و همچنين خطرناک شد، به‌روش مثال سرطان حاد شد و همچنين به بافت‌های دیگر متازتاز داد آیا می‌قدرت بر بهره بري و استفاده صرف از طب ایرانی اصرار ورزید؟ این یک شیوه و همچنين ادعای غلطی خواهد بود. یقینا برای درمان بیماری می‌توانیم از سرويس ها و خدمات طب کلاسیک و همچنين طب ایرانی در کنار هم بهره بري و استفاده کنیم.

وی با اشاره به محبوبیت طب مکمل در دنیا گفت: طب ادغامی می‌تواند در مراحل سخت به تیم پزشکان برای درمان بیمار کمک کند. تعصب نسبت به هر یک از روش‌ها- سنتی و همچنين غربی- به تنهایی به جد باطل است و همچنين باعث آزار بیمار‌ها می‌مي شود. تعداد زیادی از مراجعین من همزمان رادیوتراپی و همچنين شیمی‌درمانی انجام می‌دهند و همچنين در عین حال مراقبت‌هایی که منجر به برطرف شدن علایم شیمی‌درمانی مانند تهوع، تنگی نفس، خارش می‌مي شود را با کمک طب سنتی و همچنين ایرانی انجام می‌دهند.
شیمی‌درمانی گرمای کبد را بالا می‌برد آنچنان که موها می‌ریزد و همچنين پوست می‌سوزد و همچنين خارش می‌گیرد. به‌نظر من پزشک یا طبیبی که بیمار را از سرويس ها و خدمات طب سنتی یا مدرن محروم کند یقینا به او ظلم کرده است. تعصب پزشک باید حول محور خدمت مفصل به بیمار باشد.

وی در مورد ریشه‌های بروز تبلیغات دروغین در مورد معجزه‌آسا بودن طب سنتی و همچنين موفقیت حتمی در درمان بیماری سرطان گفت: چنین ادعایی نتیجه این است که مدعی اصلا سرطان را نمی‌شناسد.

از سوی دیگر از زمانی که مدیریت قسمت و بخش‌های متنوع و گوناگون و مختلف طب ایرانی نتوانست خوب عمل کند، اشخاص ناشی ادعاهای خطرناکی کردند. شهروندان و مردم شهر هم وقتی گرفتار باشند به درمانگرشان با هر روشی پناه می‌برند و همچنين در صورتي که درمانگر سواد کافی و همچنين جامعی نداشته باشد یقینا به بیمار ضربه وارد می‌کند. در شهری مثل تهران با این حجم جمعیت و همچنين بیماری‌های جدید، چقدر بیمارستان‌های ما شیمی درمانی انجام می‌دهند و همچنين چند مرکز سرويس ها و خدمات طب ایرانی ارائه می‌کنند؟ تصمیمات مسئولان سلامت در کشور، بخشی از دلایل به‌وجود آمدن اجحاف در حق بیماران است. ما باید به سمتی برویم که سرويس ها و خدمات کلاسیک و همچنين ایرانی، منصفانه به شهروندان و مردم شهر ارائه مي شود.وی در مورد اینکه شهروندان و مردم شهر چگونه و چطوري دروغین بودن تبلیغات را در فضای مجازی تشخیص دهند گفت: این سؤال را باید از مسئولان وزارت بهداشت بپرسید. من به‌عنوان یک پزشک که سال شمسي‌هاست در حوزه طب ایرانی پژوهش کرده‌ام این سؤال را از مقامات وزارت بهداشت دارم که کدام مرکز دولتی را مجهز به سرويس ها و خدمات طب ایرانی نموده اند. پهناور و بزرگ‌ترین گلایه‌ام این است که یک شفاخانه طب ایرانی هنوز وزارت بهداشت به‌روش رسمی راه‌اندازی نکرده است؛
علی رغم اینکه تمام پیش‌نیازهای قانونی مانند مصوبه شورای‌عالی فرهنگی و همچنين حمایت مجلس و همچنين رهبری در مورد آن هم وجود دارد. شهروندان و مردم شهر حق دارند که راه‌اندازی یک شفاخانه را با مستندات قانونی از وزارت بهداشت مطالبه کنند.عجیب اینکه وزارت بهداشت ایران طی قراردادی می‌خواهد دست هندی‌ها را به طب مکمل در ایران باز کند این درحالی است که داشته‌های طب سنتی هند بسیار کمتر از طب ایرانی است. این اتفاقات معکوس جای تامل دارد. ما سال شمسي‌هاست در مورد توریسم سلامت با گرایش طب کلاسیک کار می‌کنیم. ۳ هفته پیش من به دعوت حکومت هند در کنفرانسی شرکت کردم و همچنين دیدم که آنها ۲۰۰شرکت توریسم سلامت دارند و همچنين بیمار می‌تواند بین شفاخانه یا بیمارستان انتخاب کند. تأسف‌آور است که ما داریم پتانسیل‌های منطقه‌ای را از دست می‌دهیم. درحالی‌که طب ایرانی می‌تواند همچنين و علاوه بر پیشگیری و همچنين درمان هزینه‌های شهروندان و مردم شهر را نیز کاهش دهد.

علی‌اکبر جعفریان، متخصص داخلی که سال شمسي‌ها در زمینه طب سوزنی کار کرده نیز معتقد است که تبلیغات دروغین بسیار خطرناک است و همچنين باید برای آن هم کاری کرد. او در گفت‌و همچنين‌گو با همشهری گفت: طب مکمل شاخه‌های مختلفی در دنیا دارد و همچنين در بسیاری از کشور‌ها بهره بري و استفاده درستی از آن هم می‌مي شود و همچنين گایدلاین یا دستورالعمل بهره بري و استفاده دقیقی برای آن هم تدوین شده است. این دستورالعمل‌ها برای مهندسين و متخصصين طب مکمل، مشخص می‌کنند که تا چه میزان می‌توانند در درمان مداخله کنند. در بیمارستان طب سنتی در چین که مدتی در آنجا آموزش دیده‌ام، طبیب می‌داند که برای درمان چه بیماری می‌تواند بیمار را بستری کند. نهاد‌ها و همچنين نهادهای بین‌المللی متعددی مانند WHO نهاد بهداشت جهانی در دنیا وجود دارد که اقدام به استانداردسازی یا تدوین گایدلاین کرده است. ادعاهایی از این دست که طب مکمل از هر نوعی که باشد، می‌تواند بیماری را که طب مدرن از علاج آن هم عاجز شده، درمان کند باید مبتنی بر شواهد علمی قابل دفاع و همچنين تکرار‌شونده باشد؛ یعنی بگوید که با چه تشخیص و همچنين درمانی توانسته چند بیمار مبتلا را درمان کند. نتایج پاتولوژی آن هم هم تأیید‌کننده «درمان» است و خواهد بود.وی تأکید کرد: من تا‌کنون ندیده‌ام که طب مکمل شواهدی بر درمان یکی از انواع سرطان‌ها داده باشد. ادعاهای اینچنینی زیاد است ولی اشکال اصلی آن هم این است که مریضی که تحت کنترل نسبی و همچنين یا کامل بوده را ترغیب می‌کنند که درمان شیمیایی خود را رها کند و همچنين تنها و فقط به درمان مکمل بپردازد. در نتیجه با عود بیماری بدخیم، مریض فرصت درمان را از دست می‌دهد و همچنين گاهی نمی‌قدرت دیگر برای او کاری کرد. در ایران برای درمان با طب سنتی، گایدلاین نداریم؛ یعنی مریض و همچنين طبیب نمی‌دانند تا کجا می‌توانند روی طب مکمل حساب کنند. این کار نیاز به‌کار دارد. این در حالی است که مثلا در طب سوزنی گایدلاین وجود دارد. هر کسی روی تابلوی عطاری‌اش می‌تواند بنویسد «درمان سرطان با فلان گیاه» درحالی‌که ما می‌دانیم که این ادعا جز شارلاتان‌بازی چیز دیگری نیست. به‌روش مثال در برخی عطاری‌ها تبلیغ می‌کنند که با عرق گیاه بوقناق دیابت نوع دو درمان می‌مي شود. اگرچه بوقناق در کاهش قند خون در برخی موارد مؤثر است ولی این ادعا می‌تواند باعث بروز عوارض جبران ناپذیر دیابت یعنی نارسایی کلیه و همچنين چشم مي شود. ضمن اینکه برخی بیماری‌های مورد ادعا، در دورانی که کتب اصلی طب سنتی در ایران (توسط ابوعلی‌سینا، جورجانی، رازی و همچنين علی خراسانی) نوشته شده یا وجود نداشته است یا مثلا آنها نمی‌دانسته‌اند که درمان سرطان ریه با روده و همچنين معده فرق می‌کند یا نه. گذشتگان ابزار دقیقی برای تشخیص بیماری جزام از سرطان را نداشتند ولی ما می‌توانیم از روی نمونه بافت بیماری را به‌روش دقیق تشخیص دهیم .

وی در مورد نظارت بر مضر و همچنين بد بهره بري و استفاده های احتمالی در حیطه طب سنتی ایران گفت :
نظارت این کار با وزارت بهداشت است زيرا و به درستي که متولی غذا و همچنين دارو با وزارت بهداشت است. اشخاص سودجو گیاهان دارویی را با فرمولاسیون خاص خود به دارو تبدیل می‌کنند و همچنين در اختیار بیمار قرار می‌دهند و همچنين نهاد غذا و همچنين دارو باید بر این فرمولاسیون به مانند داروهایی که در کارخانه‌های داروسازی تولید می‌مي شود، نظارت کند. در واقع تولید‌کننده داروی گیاهی باید آن هم سیری را طی کند که داروساز طی می‌کند. برنامه جذاب و جالب و خوب‌های وزارت بهداشت برای نظارت بر این مکانیسم‌ها تا‌کنون جامع نبوده است. ضمن اینکه در ایران عطار کار طبابت می‌کند درحالی‌که کار او تشخیص نیست بلکه ورژن و نسخه پیچی است.این متخصص داخلی و همچنين طب سوزنی در مورد شدت یافتن اقبال شهروندان و مردم شهر به طب مکمل گفت: این اقبال ایراد نیست. شهروندان و مردم شهر طب بومی ایران را نوعی سبک زندگی می‌دانند. با گسترش طب نوین، در یک حرکت افراطی پزشکان، درمان را تنها و فقط منوط به طب مدرن دانستند. درحالی‌که طب نوین همه معظلات و مسائل و مشکلات بشر در حوزه سلامت را نمی‌تواند حل کند. نقاط کور درمان با روش‌های نوین از یک سو و همچنين مطالبه سلامت از سوی شهروندان و مردم شهر از سوی دیگر، آنها را به سمت تبلیغات نادرست و همچنين یا حتی درست درمان با طب مکمل روانه کرد. وقتی بیمار به نقطه کور می‌رسد، طبیعتا عده‌ای به سمت درمان‌های جایگزین جلب می‌شوند. دلیل دیگر این است که بهره بري و استفاده از طب بومی هر کشور برای شهروندان و مردم شهر آن هم کشور ملموس است و همچنين گاردی در مورد آن هم عموما وجود ندارد.

شنبه ۸ دی ۱۳۹۷ روزنامه همشهری